Overdenking

Zo dan, mijn geliefde broeders, ieder mens moet haastig zijn om te horen, maar traag om te spreken en traag tot toorn. De toorn van een man brengt immers geen gerechtigheid voor God teweeg. (Jakobus 1:19-20)

Een van de meest duidelijke brieven uit het Nieuwe Testament, is mijn opvatting, betreft de brief van Jakobus. Deze Jakobus, die de leiding over de gemeente in Jeruzalem kreeg als opvolger van Petrus, schreef die beroemde woorden dat geloof zonder werken een dood geloof is geworden. Die gedachte komt terug door de brief heen. Bijvoorbeeld als het om het spreken en het luisteren gaat, maar ook om de manier waarop wij ons geloof in de praktijk omzetten. Hij zegt bijvoorbeeld ook in 1:22 dat we niet alleen hoorders, maar ook daders van het Woord moeten zijn. Wie dat niet doet bedriegt zichzelf volgens Jakobus. Stevige, duidelijke, onomwonden taal is het niet?

Het spreken van een volgeling van Jezus moet volgens bovenstaande Bijbelverzen op de tweede plaats komen. Eerst roept Jakobus ons op om te luisteren. In gesprekken zeggen mensen het vaak tegen elkaar: ‘luisteren is een gave.’ Daar kon men nog wel eens gelijk in hebben. Het is helemaal niet zon eenvoudig om telkens met een luisterend oor geduldig te wachten tot de ander is uitgesproken. En toch hoort deze daad, dit goede werk, wel degelijk bij het horen van Gods Woord.

Misschien dacht Jakobus aan de woorden uit Prediker 5:1

Wees niet te snel met uw mond, en laat uw hart zich niet haasten een woord te uiten voor het aangezicht van God. Want God is in de hemel en u bent op de aarde. Laat daarom uw woorden weinig in aantal zijn.

Of misschien dacht Jakobus aan de wijsheid uit het boek Spreuken 17:27

Wie kennis van zaken heeft, houdt zijn woorden in, en iemand met inzicht is bezonnen van geest.

Dat zijn inderdaad woorden die we ter harte moeten nemen. Goed luisteren naar de ander, geduldig zijn voordat je zelf gaat spreken en jezelf matigen. De een heeft er ook meer het karakter voor dan de ander. Maar hoe dan ook. Eerst luisteren, bestuderen, invoelen, in je opnemen en overdenken voordat je zelf spreekt. Dat is de eerste opdracht.

Soms spreek ik wel eens teleurgestelde gelovigen, die de nodige ervaringen hebben met medegelovigen. Ze hebben het over wat er wel is gezegd en wat er niet is gezegd. Het mooie van Jakobus is, dat hij iedereen aanmoedigt eerst naar zichzelf te kijken. Soms is teleurstelling begrijpelijk en zelfs terecht. Maar dat hoeft niet altijd zo te zijn. Soms zijn we te snel geweest en hebben we de ander te weinig laten uitpraten. Dan begrijpen we de ander niet volledig en kan het dus best zo zijn dat je teleurgesteld bent op basis van gebrekkige informatie. Luisteren is inderdaad een kunst en het is een kunst die we onszelf allemaal moeten aanleren. En als we al spreken, laten het dan woorden zijn waar we goed over hebben nagedacht. Laten woorden ook opbouwen waar mogelijk en ontmaskeren waar nodig. Misschien is het behulpzaam om onszelf de vraag te stellen of Jezus hetzelfde zou zeggen als wat u of jij van plan bent te zeggen. Alleen al zo’n tussenstap kan helpen om even pas op de plaats te maken. En als we geloven dat Jezus het zou zeggen, hoe spreken we dan met dezelfde liefde die Jezus ook communiceerde? Als we dat niet in de praktijk willen brengen, dan zou het maar zo kunnen zijn dat we onszelf ook een beetje voor de gek houden. Maar zijn we wel bedachtzaam in onze bewoordingen, dan zouden we zomaar onszelf en anderen verder kunnen helpen. Wees dus snel om te luisteren en traag om te spreken. Echt, het zal ons helpen!