Baptisten en geloofsbelijdenissen

Baptisten en geloofsbelijdenissen

Misschien weet u dat en misschien ook helemaal niet. Maar Baptisten, ook al staan ze er tegenwoordig om bekend dat ze liever geen geloof vastleggen in belijdenissen, hebben er toch best wel een aantal gehad in het verleden. Dat begon al in de tijd van de Reformatie, toen de Kerk in haar praktijken nogal was afgedreven van Gods Woord. De Rooms Katholieke Kerk en de Oosterse Kerk waren al in het jaar 1054 van elkaar gescheiden, maar vijfhonderd jaar later kwam in de Westerse Kerk de volgende breuk. De Reformatie, waarvan Luther, Calvijn en Zwingli de bekendste hoofdpersonen waren, was bedoeld om de Kerk van binnenuit te hervormen. Helaas eindigde het in de verdeling tussen protestanten en katholieken. De protestanten gingen verder met elkaar. De vraag: hoe ver moeten we gaan in de hervorming van die kerk? De Reformatie viel uiteen in de Reformatie (onder leiding van Luther, Calvijn en Zwingli), de Contrareformatie (een poging van de Katholieke Kerk om te hervormen) en de Radicale Reformatie. Van die laatste stammen Baptisten af. Ze werd radicaal genoemd omdat ze alles zo goed als mogelijk wilde terugbrengen naar de bedoelingen van Jezus en het onderwijs van de apostelen. De doop is daar een mooi voorbeeld van.

Maar nu terug naar die belijdenissen. Welke belijdenissen kennen Baptisten dan eigenlijk? En wat is de waarde voor vandaag? Ze zijn geschreven in een andere tijd, dus wat is hun waarde voor nu dan? Zelf merk ik dat er in deze tijd wat wordt neergekeken op geloofsbelijdenissen. Het wordt al snel gezien als een poging om mensen te vertellen wat ze moeten geloven. Maar dat is onterecht! Belijdenissen zijn altijd ontstaan in tijden van crisis. IN de Vroege Kerk, de tijd nadat de laatste apostel stierf, had de Kerk behoefte om hetgeen door Jezus en de apostelen in gang was gezet te bewaren.

Want zoals de Bijbel al waarschuwt: er zullen valse leraren met hun verkeerde leringen komen! Die valse leraren met hun verkeerde leringen bedreigen de eenheid van de Gemeente. Waar we belijdenissen dus misschien zien als documenten die zorgen voor verdeeldheid, zijn ze juist opgeschreven om de eenheid te bewaren of te herstellen. Zo is onze Bijbel, zoals wij die nu kennen, ook tot stand gekomen. Door gelovigen uit de Vroege Kerk, die wilden dat hetgeen aan de Gemeente was geleerd weer kon worden doorgegeven op betrouwbare wijze. En dus werden alle geschriften verzameld. De evangeliën en het boek Handelingen werden al snel erkend als belangrijk en later kwam ook het belang van de brieven van Paulus en de diverse andere geschriften aan bod. En zo hebben gelovigen toen vastgelegd wat onze Bijbel vandaag is geworden. Zo hebben ze ook vastgelegd wat de rode draad is van al die Bijbelboeken: wie God is, wie Jezus is, wie de Heilige Geest is, hoe je gered kan worden etc. Dankzij hun werk toen, plukken wij vandaag de vruchten. Dat geeft dus al aan hoe belangrijk ze zijn.

De Vroege Kerk werd vervolgd en kon daarom niet gelijk alles openlijk vastleggen in belijdenissen. Dat kon pas, toen het christelijk geloof erkend werd als staatsgodsdienst. Pas toen kon men openlijk debatteren over allerlei geschillen. In de tijd van de Reformatie was eenzelfde strijd aan de gang. De Kerk werd weliswaar niet meer vervolgd als in de tijd van het Romeinse Rijk, maar kwam in een nieuwe crisis. En dus moesten er weer geloofsbelijdenissen komen. De geloofsbelijdenissen van toen zijn allemaal bedoeld om terug te keren naar hetgeen al door de Vroege Kerk werd gezien als belangrijk.

Wat denkt u? Zou datgene, wat gelovigen vanaf de apostelen en de gelovigen zo’n vijfhonderd jaar geleden belangrijk hebben gevonden, voor ons nog van waarde zijn? Ik ben er van overtuigd dat we onszelf tegen heel wat dwalingen zouden kunnen verweren als we bereid zouden zijn ons te verdiepen in onder andere de geloofsbelijdenissen van toen en te leren van gelovigen die toen de nodige strijd hebben doorstaan. Het is ook mijn overtuiging dat de Gemeente van Jezus Christus in een nieuwe crisis terecht is gekomen. De geloofsafval die in het Westen toeslaat en de snelheid waarmee geloofsstandpunten van het verleden worden losgelaten in de Kerk vandaag zie ik als een enorme bedreiging. Geloof ligt onder vuur. Van buitenaf in de landen waar christenen vervolgd worden. Van binnenuit in landen waar christenen elkaar onderling bestrijden. Het strijdpunt is niet meer: wat geloven we nog? Maar vooral: wat geloven we nu niet meer? Ik noem u maar een paar voorbeelden. Veel christene geloven niet meer dat God de hemel en de aarde heeft gemaakt. Veel christenen geloven niet meer in de autoriteit van Gods Woord. Veel christenen zien daarom ook geen noodzaak meer om de instellingen van God zoals het huwelijk nog te eren als heilig verbond. Veel christene zien geen noodzaak meer om ethische of morele keuzes te maken. Dat zijn dus de keuzes tussen goed en kwaad. De tijdgeest, die leert dat alleen wat goed voelt nog goed is, heeft de kerken al lang enorm besmet.

U begrijpt dat ik om allerlei redenen zorgen heb, en dus ook juist steeds meer onderstreep wat gelovigen van alle tijden hebben onderstreept en soms ook in belijdenissen hebben vastgelegd. Misschien moeten we van dat smet af als Baptisten, dat we geloof niet zo graag vastleggen. Misschien moeten we het juist in deze tijd wel doen! Omdat we verbonden zijn met de Kerk van alle eeuwen en boven alles met de Levende God van Abraham, Isaak en Jakob. Omdat we verbonden zijn met de Heer Jezus, die Heer van de Gemeente wordt genoemd in de Bijbel. En omdat we de verbondenheid met elkaar juist willen versterken in een tijd waarin verbondenheid binnen en buiten kerken juist afneemt.

Verderop in deze nieuwsbrief leest u een oproep om mee te denken over het Bijbelse onderwijs en de invulling van de Bijbelstudie die in januari staat gepland. Leest u die oproep ook in het licht van dit artikel